Dil gelişimi sağlıklı seyri nasıldır?

Bebek için iletişim sadece sözlü değil jest ve mimikler ile doğumdan itibaren başlar. Anne/babanın bebeğine gösterdiği davranışlar ağlama, gülümseme ve bunların vücuduna yansıttığı hareketlerle iletişimi başlatmış olur. Devamında anne/babanın çıkardığı sesleri taklit etmesi ile dil gelişim göstermeye başlar.

13-18 aylık

• 10 değişik sözcük ya da ad söyler.
• Kendi ismini söyler.
• Hayvan sesleri çıkarır.

1-2 yaş

• 2 kelimeyi ard arda kullanır.
• Evet-hayır kelimelerini kullanır.
• Bildiği nesnelerin adını söyler.

2-3 yaş

• Basit sıfatları kullanır [burda, şurda, büyük, az].
• Yemeği ne ile yeriz gibi işlevi açıklanan nesneyi seçer.
• Geldim, geliyor, bu, şu, benim, senin, olumsuzluk ekleri, soru kelimelerini basit düzeyde kullanır.

3-4 yaş

• 4-5 kelimelik cümleler kullanarak konuşur.
• Basit bir sohbete katılır.
• Telefona cevap verir.
• Kaşığı bırak, telefonu getir gibi iki bağımsız yönergeyi yerine getirir.
• [-ler, -lar] Çoğul ekini cümlelerinde kullanır.

4-5 yaş

• Eşyaların işlevini bilir ve ifade eder [Kaşık ne işe yarar?].
• Konuşması anlaşılır.
• Birleşik cümleler kullanır.
• Konuşurken ‘yapabilir misin?’ gibi sözel ifadeler kullanır.
• Bildiği hikayeleri anlatır.
• Sesin yüksek ya da alçak oluşunu ifade eder.
• Adresini, telefon numarasını söyler.
• Miktar ifade eder.
• Bilmediği sözcüklerin anlamını sorar.
• Dün/yarın anlamlı kullanır.
• Şart cümlesi kurar [Eğer … olsaydı… cümlesine cevap verir].*

Sıklıkla Sorulan Sorular

Oğlum 4 yaşında istediklerini işaret ederek gösteriyor. 4-5 kelimesi var. Söylediklerini bizden başka kimse anlamıyor…

Merhaba. Oğlum şu an 25 aylık. Dil gelişimi 1 buçuk yaşına kadar gayet iyi ilerliyordu. 10 üzerinde kelime söyleyebiliyordu. Zamanla dil gelişimi durdu. Bu bir süreç geçer diye düşündük. Fakat 2 yaşına geldiği halde hala dil gelişimi zayıf…

Oğlum 29 aylık konuşmuyor.   Adına seslenildiğinde canı isterse bakıyor.  Yeni yeni sesler çıkarıyor.  2 haftadır ‘bab bab ded ded ma ma’ gibi …

Merhaba oğlum 3,5 yaşında. Konuşması anlaşılır değildi fakat baya düzelmeye başladı ama şöyle bir durum çok hızlı konuşuyor konuşmasının bazıları net bazıları anlamsız 3 kelimelik net cümle çok az kuruyor…

 

Gecikmiş konuşma nedir?

Çocukların gelişim aşamaları birbirinden farklı seyirde izleyebilir. Fakat bütün çocuklar bu sağlıklı gelişim aşamalarından geçerek sağlıklı seyri takip ederler. Çocuğun içinde bulunduğu yaşa göre dil gelişiminde önemli gecikmeler varsa veya yaşına göre sağlıklı gelişim gösteriyor birden konuşmasında gecikme gözlemliyorsanız mutlaka çocuk psikiyatrisi ya da çocuk nöroloji hekimlerine gidilmelidir.

 

Dil gelişimini olumsuz etkileyen durumlar:

-Çocukların gelişimine olumsuz etkileyen çevrelerinden duyarak taklit etmeleri gereken durumda maruz kalınan yapay sese sahip TV ve telefon gibi aletler çocukların dil gelişimini olumsuz etkilemektedir.

-Bebeğin doğduğu andan itibaren en fazla konuşmaya, iletişime ihtiyaç duyduğu dönemde bebekle ilgilenilmemesi, uyarıcı verilmemesi gecikmiş konuşmaya sebep olabilir.

– Evde kullanılan iki dil çocukların gecikmiş konuşma yaşamasına neden olabilmektedir.

– Ailede yaşanan travma (anne/babanın vefatı vb.) çocuğun içine kapanmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda çocukların dil gelişimi olumsuz etkilenebilmektedir.

Dil gelişimi desteklemek için:

-Doğumdan itibaren bebeğinizle ne kadar konuşursanız, onunla iletişim kurarsanız bebeğinizi konuşmaya o derece teşvik edersiniz.

-Çocuğunuza sık sık çocuk şarkıları, tekerlemeler, parmak oyunları söyleyebilirsiniz.

-Zihinsel gelişimi desteklemek için en önemli faktör çocuk kitaplarıdır. Nitekim zihinsel gelişim ile paralellik gösteren dil gelişimi içinde çocuk kitabı okumanın faydaları çok fazladır. Çocuklar yaşına uygun kitaplar okunduğunda dil gelişimin hızla ilerlediği görülmektedir.

-Çocuğunuza çevrenizdekiler hakkında konuşmak onun da yorum yapma becerisini geliştirir.

-Ayna karşısında dil oyunları yapabilirsiniz.

-Hayvan seslerini, taşıt seslerini çevrenizdeki sesleri dinleyin ve taklit etmeye çalışın.

-Çocuğunuzun akranlarının yanında dil gelişimi olumlu etkilenecektir. Bunun için kreşe gönderebilir, imkan yoksa sıklıkla parka ya da yaşıtlarıyla vakit geçirebileceği yerlere gidebilirsiniz.

Çocuk Gelişimci

Beyza TOPRAK

*Çocuk Sesi, Birgül Ural Bayoğlu

ÇOCUĞUN DİL GELİŞİMİNİ DESTEKLERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?