ÖFKELİ ÇOCUK

öfke ve çocuk

Öfke doğuştan gelen bir duygu olduğu kadar nereden ne şekilde öğrenilip uygulandığı çok önemlidir. Yapılan bir araştırmaya göre 3-5 yaş arasında bulunan çocuklar televizyonda gösterilen reklamlarda en çok ilgilerini çeken durumların hızlı hareketler, hızlı sahne değişimleri, şiddet ya da beklenmeyen görüntüler olduğu saptanmıştır. Ayrıca bir çok araştırma çocuklara yönelik reklamların materyalizmi körüklediği, yaratıcılığı kısıtladığı ve aile içi anlaşmazlığa neden olduğu, çocuğun psikolojik gelişim sürecini olumsuz etkilediği ortaya konmuştur.

Her insan doğası gereği mutlu, üzgün, şaşkın, öfke gibi duygu durumlarını yaşamalıdır. İnsanın yaratılışından kaynaklı olarak bir çok duygu durumu mevcuttur. Mutluluk gibi öfke de doğal bir duygu olarak görülmelidir. Fakat her duygu durumunun aşırıya kaçılmadan yaşanması gerektiği gibi öfke de sınırında yaşanmalı aşırıya kaçılmamalıdır. Ayrıca öfkelenen bireyde saldırgan davranışların görülmesi bu durumun olumsuz olmasına yol açmaktadır.

Çocuklarda Öfke

Bazı çocuklar sürekli öfkelidir. Her şeye öfke duyarlar ve bu duygunun beraberinde saldırganlık gibi şiddet içeren davranışlarda gösterirler. Bazı çocuklar ise istediği yapılmadığı zaman öfkelenir ve istediği yapılana kadar kızar, ağlar ve sinirli davranışlar gösterir. Aynı zamanda anneye vurma kötü sözler söyleme gibi o anda içinde bulunduğu öfkeyi dışarı atmak için çeşitli davranışlar sergileyebilirler.

öfke ve çocuk

İlk olarak ebeveynler kendi davranışlarını incelemeliler. Anne-baba farkında olmadan öfkeli davranışlar gösterebiliyorlar. Ve çoğunlukla bu durumu fark edemiyorlar.

Çocukla ebeveynler arasındaki iletişimde bir ayna bulunmaktadır. Bu ayna çocuğunuzun size karşı tutumunda ve sizin çocuğunuza karşı tutumunda yansıtıcı görevi görür.

Bir anne bütün gün temizlik, bulaşık, çamaşır işleriyle uğraşmıştır ve çok bunalmıştır. Çocuk eve geldiğinde çantasını ve üzerindeki kıyafetleri evin bir köşesine atmasına çok sinirlenir. O anda bütün günün stres ile birikmiş düşüncelerini çocuğunun üzerine bırakır. Anne çocuğuna günün yorgunluğu ile ikaz etmesi çocuğun öfkelenmesine yol açar ve aynanın görevi başlayarak öfke duygusunu anneden çocuğa çocuktan anneye yansıtır durur. Bu olay sonunda anne sakinleştiğinde kendisinin haklı olduğunu düşündüğü için çocuğunun sürekli öfkeli olduğunu, evde devamlı saldırgan davranışlar sergilediğini düşünebilir.

Bunun gibi öfkenin yaşanmaya başlamasından önce kişinin gün içerisinde geçirdiği süreç önemli olup iletişim başlamadan önce düşünmek çok önemlidir. Ayrıca ebeveynler kendi davranışlarını analiz etmeli eğer varsa öfke gösterdiği durumları listeleyerek yeniden davranışları hakkında düşünmelidir.

öfke ve çocukÖğrenilmiş Öfke Krizleri

İstediği bir durum, eşya ya da olay karşısında ağlayan çocuklar için yeniden anne baba kendi davranışlarını gözlemlemelerini tavsiye ederim. Çocuklar bir davranışı pekiştirerek öğrenirler. İstenilen bir oyuncağın alınmadığı durumda ortaya çıkan öfke krizleri, ağlamalar, anne-babaya vurma ve kendini yerlere yatma gibi uygun olmayan davranışlar gösteriliyorsa çocuğun daha önce bu gibi bir durumda verdiği tepki sonucunda istediği oyuncağın alındığını öğrenmiştir. Artık pekiştirmiş olduğunuz bu gibi davranışı değiştirmek için;

  • Çocuğunuzun o an odaklandığı oyuncaktan ilgisini başka bir tarafa çekmeye çalışın.
  • Oyuncağı almayacağınıza kesin kararlı olduğunuzu görmesini sağlayın.
  • Eğer bunları yaparken sözünüzü tutmazsanız çocuğunuz daha çok ağlaması ve öfkelenmesi gerektiğini düşünerek bir sonrakinde öfke krizini ikiye çıkarmaya çalışacaktır.
  • Eğer bir mağazaya girdiğinizde almadığınız oyuncak yüzünden çok kızgın ve kendini yere atan bir çocuğunuz varsa ‘rezil olacağınızı’ düşünmeden sakin kalarak çocuğunuza mağazanın dışında beklediğinizi sakinleştiğinde yanına gelmesini söyleyerek onu görebileceğiniz şekilde biraz uzaklaşın. Ve çocuğunuzu sakinleştiği zaman eve dönün ve tamamen sakin olduğunda bir daha böyle davrandığında oyuncak mağazasına gitmeyeceğinizi söyleyin. Bir sonraki alışverişinizde evden çıkmadan bir anlaşma yapın ve bu anlaşmaya uyulmadığında tekrar eve dönün. Ebeveynler çocuğunun öfke krizlerini azaltmak istiyorsa kendi kararlı davranmalı ve bu kararlılığı çocuğuna hissettirmelidir.

Orta Çocukluk Döneminde Öfke Kontrolü

Öfke aniden ortaya çıkan bir duyguya benzese de öncesinde bazı belirtiler göstermektedir. Önce vücutta bazı sinyaller ortaya çıkar. Bu durumun çocuğun farkında olması sağlanmalıdır. Bedende olan bu değişimin çocuğunuzun farkında olması öfkelendiğini önceden hissedip öfkesini kontrol etmesine olanak sağlar. Bunun için bazı sorular ile öfkesini fark etmesi ve kontrol altına almasını sağlayabilirsiniz. Örneğin kendisini öfkelendiren bir olayı düşünmesini ve o olay sırasında öfkelenmeden ne gibi duygular hissettiği hakkında konuşun. Yumruklarını sıkma, bedeninin titremesi, vücudunun ısındığı, çenesinin kitlendiği gibi durumları bu konuşma sırasında fark etmesi oldukça önemlidir. Bu değişimleri fark etmesi başka bir olay karşısında öfkelendiğinde bu değişimleri yaşarken hissedecek ve öfkesini kontrol altında tutabilecektir.

Çocuk Gelişimci Beyza TOPRAK

Duygu durumlarını faklı bir şekilde anlatan bir animasyon önerisinde bulunmak istiyorum. TERS YÜZ yetişkinlerinde izlemesi gereken bir animasyon. Beyinde bulunan bütün duyguların vücut bulmuş halini anlatıyor. Bir duygu yaşanırken beyinde neler olduğuna bu açıdan bakmak için ailecek izlenmesi gereken filmler listesine girmeli. 🙂

2 thoughts on “ÖFKELİ ÇOCUK

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.