Çocukların dil gelişimini desteklemede öncelikle karşılıklı iletişimin nasıl kurulduğu çok önemlidir. Çocuğunuzla kurduğunuz iletişim, dil gelişimini desteklemede bir temel oluşturmaktadır. Ayrıca çocuğunuzla karşılıklı iletişimde güler yüzlü, sevecen olmanız bu iletişim sürecine yarar sağlayacaktır.

Karşılıklı iletişimde nerelere dikkat edilmeli?

Çocuğunuzla sohbet etmek, ona yeni sözcükler kazandırıp kelime dağarcığını genişletecektir. Çocuğunuzla beraber sohbet etmeniz hem sizi hem de çocuğunuzu iyi hissettirecektir. Çocuğunuzla sohbeti başlatmada ilk adımı ondan beklemek yerine onunla sohbet etmek için ona dokunarak dikkatini çekebilir ve onunla konuşmak istediğinizi belirtebilirsiniz.

• Çocuğunuzla sohbet ederken aynı hizada olmanız, göz kontağı kurmanız ve ona yakın oturmanız önemlidir.
• Sohbet halindeyken onu dinlediğinizi jest ve mimiklerinizle gösterebilirsiniz.
• Çocuğunuzun söylediği her şeyi dinleyin ve sözlerini yarıda kesmeden onu dinlemeye özen gösterin.
• Konuşmalarınızda nezaket sözcüklerini kullanmaya özen gösterin.
• Çocuğunuza onun anlayabileceği kelimeler kullanarak, çocuğunuzun konuştuklarını tekrar ederek, söylediklerini betimleyerek cevap verebilirsiniz. Bu durum çocuğunuzun kelimeleri daha iyi telaffuz etmesini sağlayacaktır. (Örneğin, çocuk kitaba “kipat” dediğinde; “evet, bu kitap” diyebilirsiniz.)

Günlük hayatta çocuğumun dil gelişimini nasıl destekleyebilirim?

Çocuğunuzun dil gelişimini desteklemede ve onunla sohbet etmede en iyi zaman dilimi çocuğun oyun oynadığı zamandır. Çocuğunuzla oyun oynarken sohbet etmeniz, ona yeni sözcükler kazandırıp, konuşma becerisini geliştirecektir.

• Çocuğunuzun ilgileri hakkında ve konuşmak istediği konular hakkında sohbet edebilirsiniz.
• Çocuğunuzla sohbetlerinizde ona soru sorarken “evet, hayır” gibi cevapların yerine, cevabı betimleyici olacak şekilde sorular sormaya dikkat edin. (Sen nasıl hissettin? Bugün seninle neler yaptık? Gibi.)
• Yeni sözcükler kazandırmada oyun oynarken oyuna farklı kavramlar ekleyebilir veya betimleyici sözcükler kullanabilirsiniz. Örneğin, çocuk bebeği ile oynarken “bebeğin uzun saçları var.” gibi niteleyici sözcükler kullanarak oyunu devam ettirebilirsiniz.
• Çocuğunuz ile birlikte resim yaparken resmi sırayla yapabilir ve yaptığınız resim hakkında konuşabilirsiniz.
• Çocuğunuzla kitap okuyabilirsiniz. Kitap okurken kitabı çocuğunuzla birlikte tutarak onun rahatça görebilmesini sağlayabilirsiniz. Kitabın resimleriyle ilgili sorular sorabilir, olaylarla ilgili yorumlar yapmasını sağlayabilirsiniz. (Örneğin, “Bundan sonra ne olmuş olabilir?” gibi.)

• Çocuğunuzun taklit becerilerini geliştirmek için taklit oyunları oynayabilirsiniz. (Örneğin, “şimdi seninle taklit oyunu oynayacağız, hadi benim çıkardığım seslerin aynısını çıkarmaya çalış” diyerek çocuğunuzla bu şekilde sırasıyla taklit oyunu oynayabilirsiniz.)
• Kurulan sözcüklerin yerleri değiştirerek kullanabilirsiniz (Örneğin, çocuk “kedi sarı” dediğinde yetişkin “evet sarı kedi” olarak cevap verilebilir.)
• Çocuğunuzun kullanıldığı kelimelerin eş anlamlılarını kullanarak cevap verebilirsiniz. (Çocuk “küçük bir kuş” dediğinde yetişkin “evet minik bir kuş” diyebilir.)
• Çocuğunuzun yanlış telaffuz ettiği kelimeleri doğru telaffuz ederek model olabilirsiniz.
• Çocuğunuza teşekkür ederken ya da belli bir durumu ifade ederken; “……… yaptığın için teşekkür ederim” gibi cümleler kurabilirsiniz.
• Çocuğunuzla bir konu hakkında sohbet ederken bir nesne ya da durum hakkında bilgi verebilirsiniz. (Örneğin, bir tavşan gördüğünüzde onun hakkında konuşarak çocuğunuzun kelime dağarcığını genişletebilirsiniz)
• Çocuğunuza her zaman aynı övgü sözcüğünü kullanmak yerine kullandığınız övgü sözcüklerini değiştirerek kullanabilirsiniz.

Çocuk Gelişimci Sena ARMUTLU