Farkındalık (mindfulness), ruhun şimdiki anda, mekanda ve zamanda var olması, içinde bulunulan anının dolu dolu yaşanması yeteneğidir. Farkındalık ile kişi, bulunduğu anı yargılamadan ve dikkatini bütünüyle o ana vererek yaşar.
Farkındalık ile ilgili yapılan araştırmalarda farkındalık eğitiminin, farkındalık temelli eğitimlerin çocukların duygusal denge, direnç kapasitesi, aile ilişkilerindeki kalite, ödevler ve öğrenmedeki kapasitelerine olumlu etkisinin olduğu bulunmuştur.
Eline Snel, “Bir Kurbağa Kadar Sakin ve Dikkatli” adlı kitabında farkındalık eğitimini ve çocuklar için meditasyon eğitimini tüm boyutlarıyla ele almış ve uygulamalarına kitabında yer vermiştir. Farkındalığın çocuklar için zor bir şey olmadığını bir oyun, macera, deney olduğunu vurgulamıştır. Uyku problemi, dikkat problemi yaşayan çocuklar için birçok çalışmaya yer verilmiş olan kitapta 5-12 yaş arasındaki çocuklar için meditasyon çalışmaları (CD ile birlikte) yer almaktadır. Bir Kurbağa Kadar Sakin ve Dikkatli adlı kitap anne babalar ve eğitimciler için çok yararlı ve bakış açısının değiştirecek, okumaktan ve uygulamaktan çok keyif alacağınız bir kitap olarak karşımıza çıkmaktadır.
Farkındalık Eğitimi Nedir ve Meditasyon Ne İşe Yarar?
“Farkındalık (mindfulness), dikkatin anlık yaşantılara odaklanmasını ve içsel deneyimlerin gözlemlenmesini içeren bir zihin ve beden pratiğidir.”
Farkındalık, kişinin içinde bulunduğu duygu durumlarını düzenlemesine yardımcı olur.
Farkındalık çalışmalarında çocuklar kendi duygularını ifade etmeyi ve anlamayı öğrenir. İçinde bulundukları duygu durumlarını yaşamayı, ertelememeyi ve kabullenmeyi öğrenirler. Kendi iç dünyalarındaki duyguları bastırmak yerine kendilerini ifade etmeyi ve başkalarının da duygularını fark etmeyi öğrenirler.
Sorunları kabullenmeyi ve başa çıkmayı öğretir.
Anne ne babalar gün içerisinde birçok şeyle başa çıkmak zorundadır. Bunları reddetmek mi yoksa kabullenmek mi gerekir? Bu sorunlar karşısında anne babalar çocuklarına karşı kontrolsüz tepki verebilmektedir. Eline Snel, kitabında bu durumu “sörf yapmayı öğrenmek” bakış açısıyla anlatmıştır. “Denizi kontrol edemezsiniz. Denizdeki dalgaları engelleyemezsiniz ama sörf yapmayı öğrenebirlirsiniz…” Dalgaları oldukları gibi kabul ederek, dikkati yoğunlaştırarak daha sakin olunabilir ve doğru kararlar alınabilir.
Bir anne çocuğunun kişiliğini kabul etmeyi öğrenir. Çok ağlayan bir bebeğe sahibim diyerek dalgaları kabullenip sörf yapmaya başlayabilir. Bu kabullenmenin yanında anlayışlı olmayı öğrenir ve kabullenir.
Dikkati nefes ile kontrol etmeyi öğretir.
Farkındalık çalışmaları çocukların dikkatlerini daha iyi yoğunlaştırmayı sağlar. Nefes çalışmalarıyla birlikte konsantrasyon becerileri gelişir. Çocuklar bir şeye nasıl konsantrasyon sağlayacaklarını bilemeyebilirler. Aileler ise bunun yöntemini bilmemekte veya açıklamaktadır. Farkındalık çalışmaları ile çocuklar konsantrasyonunu geliştirmeyi, daha az içgüdülerine göre davranmayı ve iç dünyasına bakmaya alışmayı öğrenirler.
Kitapta farkındalık çalışması bir çocuğun ağzından: “Annem sakin olmamı söylediğinde ne yapacağımı bilmiyordum. Artık biliyorum. Her akşam uyumadan önce kurbağa alıştırması yapıyorum”
Yapılan bir farkındalık eğitimi sonucunda çocukların ve yetişkinlerin konsantrasyonlarının ve özgüvenlerinin arttığı, daha mutlu oldukları görülmüştür.
Çocukların başa çıkamadıkları korku, öfke gibi duygu durumlarını kontrol etmelerini sağlar.
Çocuklar da yetişkinler gibi yoğun duygular içerisine girebilirler ve nasıl başa çıkacaklarını bilemezler. Farkındalık çalışmaları ile çocukların içinde bulundukları kontrol edemedikleri korku, öfke gibi korku durumlarını tanımlamayı ve baş etmeyi öğrenirler.
Çocuk Gelişimci Sena ARMUTLU
[…] Mindful ebeveynliğin odak noktası çocuğun problemli davranışı değil; anne/babanın yoğun duygularıdır. Mindful ebeveynlik, ebeveynlere onları zorlayan duygu ve durumlar konusunda bedensel, zihinsel ve duygusal olarak deneyim kazandırarak stresinin farkında olmalarını sağlamaktadır. Bu yaklaşım, neyin yanlış olduğunu sorgulamaktan çok kişinin neye ihtiyacı olduğunu fark etmesini sağlamaktadır. Olumsuz bir durum yaşandığında “Nerede hata yaptım? , Neden üstesinden gelemiyorum?” yerine “Şuan ne yapmam gerekiyor?, Ne tür bir destek işime yarayabilir?” gibi sorular sormaya teşvik eder. […]