Yapılan araştırma sonucunda elde edilen bulgular ; çocuğu ile olumlu duygusal etkileşim içinde bulunan annelerin çocuklarının , diğer çocuklara göre daha uyumlu kişilik geliştirdiklerini ortaya koymuştur.
Bu durum sadece anne ile çocuk arasındaki ilişkiyi değil , aynı zamanda baba – çocuk ve anne- baba-çocuk arasındaki iletişim ve etkileşimi de kapsamaktadır. Çocuğun gelişimi için sağlıklı iletişim kurmak önemlidir.
İletişimin birçok tanımı bulunmaktadır.
Özkök’e göre(1982) iletişim ; iki birey arasında bir göstergeler dizgesi aracılığıyla sağlanan ( simge , jest , mimik vs.) her türlü duygu , düşünce ,bilgi ve anlam iletimidir.
Dönmez’e göre (1986) iletişim ; dil kullanılarak ya da kullanmaksızın insanlar arasındaki duyguların, düşünceleri ve yaşantıların ifade edilme yöntemidir.
Thayer ( 1968); iletişim iki ya da daha fazla insan arasında anlaşmak için gerçekleştirilen bir değişimdir.
Ebeveynlerin çocukla iletişim kurarken dikkat etmesi gereken bazı durumlar söz konusudur.
- Göz teması kurmak ; iletişim için göz teması kurmak çok önemlidir. Çocuğunuzu dinlerken onunla aynı seviyede olmanız iletişiminizin daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır.
- Geri bildirim yapma ; çocuğunuzla konuşurken onu dinlediğinizi hissetmesi için geri bildirim vermelisiniz. ‘’Evet ‘’ , ‘’ Anlıyorum.’’ gibi sözlü ifadeler kullanabilir ya da sözsüz iletişim araçlarından olan jest ve mimiklerinizi (başınızı sallamanız gibi ) kullanarak çocuğunuza bu hissi yansıtabilirsiniz.
- İletişim kurarken, özellikle çocuğunuz sizinle önemli bir konu hakkında konuşması gerektiğini bildirdiği takdirde iletişimin sağlanacağı ortamın sessiz ve sakin bir yer olması gerekir. Hem çocuğunuzun hem de sizin dikkatinizi dağıtacak bir ortamın olmaması iletişiminizi sağlıklı kurmanıza fayda sağlayacaktır. Aynı zamanda çocuğun kendisi daha rahat hissedeceği bir ortam seçilmesi de önemli bir faktördür.
- İletişim halindeyken sürekli olarak çocuğunuz sözünü kesmeniz onun duygu ve düşüncelerini size doğru aktarımını engelleyecektir. Çocuğunuz konuşmaya başladığında sözü bitene kadar dinlemeniz gerekmektedir. Konuşmasının bittiğinden emin olduktan sonra konuyla ilgili düşüncelerinizi aktarmalısınız.
- Çocuğunuzla ‘’ Sen Dili’’ ile değil , ‘’ Ben Dili’’ ile konuşun. Sen dili çocuğun kişilik gelişimini olumsuz etkilemektedir. Sen dili yıkıcıdır ben dili ise yapıcıdır .
| Sen diliyle kurulmuş bazı örnek cümleler ; | Ben diliyle kurulmuş bazı örnek cümleler ; |
| – Ne laf anlamaz çocuksun. | – Masayı karaladığın zaman … |
| – Senden hiçbir şey olmaz. | – İstediğin oyuncağı almakta ısrar ettiğin zaman… |
| – Daha iyi çalışmalısın. | – Eşyalara zarar verdiğin zaman … |
| – Çok dikkatsizsin. | – Odanı toplamadığın zaman… |
Ben diliyle kurulmuş cümlelerin sonunda ebeveyn kendi duygularını ifade edip çocuğuyla iletişime geçmelidir.
Örnek olay ;
Çocuğunuz odasına girdiğinizde odasını dağınık bulduğunuz da çocuğunuza kuracağınız cümle ‘’ Ne dağınık çocuksun ! Daha odanı toplayamıyorsun.’’ ise bu iletişim ‘’ sen diliyle ‘’ kurulmuş bir cümledir. Çocukta etkisi kendini işe yaramaz ve aşağılık duygusudur. Eğer ben diliyle iletişime geçerseniz ‘’ Odanı dağınık gördüğüm zaman ben toplamak zorunda kalıyorum ve bu durum beni üzüyor ‘’ burada hissettiğiniz duyguyu çocuğunuza açık ve net bir şekilde yansıtıyorsunuz. Bu durumda çocuğunuzu yargılama,uyarma gibi iletişimini engelleyen ve çocuğun kişilik gelişimini olumsuz etkileyen ifadeler kullanmamış olursunuz.
Çocuk Gelişimci Filiz AKKAYA
Sena Armutlu